«جلفا»، محله‌ای که روزگاری تنها ارامنه در آن زندگی مي‌کردند، امروز از مناطق پر رفت و آمد اصفهان شده است و ديگر مخصوص اقليت خاصی نيست.

به گزارش ايسنا، خانه‌های خشت و گلی و معماري‌های کهن جلفا، از قدمت تاريخی کوچه‌ها و خيابان‌هايش خبر دارد که اين روزها با ريسه‌های رنگي چراغانی شده‌اند و خبر نو شدن سال ميلادی را نويد مي‌دهند.

از کوچه پس کوچه‌های جلفا که مي‌گذري، پشت شيشه خانه‌هاي ارامنه نمادی از حال و هواي عيد را مي‌بينی. به همين بهانه و همزمان با سال نو ميلادی، با يکی از ارامنه جلفاي اصفهان گفت‌وگويی كرديم تا با حال و هوای عيد اين همشهريان در اقليت، بيشتر آشنا شويم.

«کارين درمادرسيان» (27 ساله)، بانويي از جامعه ارامنه اصفهان، در گفت‌وگو با ايسنا، درباره آداب و رسوم عيد ارامنه در ايران، گفت: از بارزترين آداب عيد نزد مسيحيان ايراني، تزيين درخت کاج است که نماد سرسبزي و برکت در زندگي بوده و در چهارفصل سبز است و هم به‌دليل شکل مثلثي درخت، يادآور ثليث است و از قرن 17 ميلادي در اروپا و سپس همه دنيا مسيحيت مرسوم شده است.

وي با بيان اين كه اين رسم ريشه آلماني دارد؛ گفت: هرچند در اديان باستان ارامنه، پرستش درخت و گياه مرسوم بوده است.

درمادرسيان درباره شيوه تزئينات درخت كاج نيز اظهار كرد: بيشتر از شيريني‌جات و خوراکي‌هاي شيرين يا نمادهايي از آنها استفاده مي‌شود که در واقع هم شيريني را به خانه بياورد و هم هديه‌اي از درخت براي کودکان باشد. در راس درخت هم ستاره‌اي قرار مي‌گيرد که نماد تولد عيسي مسيح(ع) است. در عهد عتيق آمده، زماني که منجي متولد مي‌شود، ستاره‌اي در آسمان ظهور مي‌کند.

وي در مورد آداب و رسوم عيد ارامنه و آميختگي آن با آداب و رسوم ايراني نيز، تصريح كرد: عده‌اي از ارامنه 25 دسامبر را به عنوان سالروز تولد عيسي(ع) قبول دارند که همزمان است با تولد ميترا و شب يلداي ايراني. به اين علت که تولد ميترا روز شکوهمندي بوده و کليساي ارتودکس روز تولد مسيح را از 6 ژانويه به 25 دسامبر تغيير مي‌دهد و به عنوان تولد خورشيد حقيقت، اين روز را جشن مي‌گيرد.

درمادرسيان در خصوص شباهت اين عيد با اعياد ملي ايراني نيز گفت: رسم خانه تکاني و خريد شب عيد و نوکردن فضاي بيروني به اميد نو شدن فضاي دروني و ديد و بازديد سال نو و بجز اين رسم خوردن خوراک خاص در شب تولد مسيح است که الهام گرفته از نوروز باستاني است که از جمله غذاها ماهي و کوکوسبزي است که تنها در ميان ارامنه ايران مرسوم است.

وي افزود: ظاهرا کوکوسبزي همان نماد سرسبزي و برکت در خانواده و ماهي هم نماد مسيحيان است. همان‌طور که در نقاشي غارها هر کجا نقش ماهي وجود داشت، نشان از حضور عده‌اي مسيحي در آن مکان بوده است.

درمادرسيان درباره رسم و رسوم عيدي دادن نيز، گفت: عيدی دادن هم از رسوم مشترک همه اديان است با اين تفاوت که در فرهنگ مسيحيان عيدي از طرف شخصي که به «بابانوئل» مشهور است، آورده مي‌شود.

وي در خصوص «بابانوئل» نيز توضيح داد: بابانوئل نيز خاستگاه آلماني دارد و موجودي خيالي است که از سرزمين دوردست سردسيری مي‌آمده به نام «لاپلاندی» مشهور به «سانتاکلوس» که برمي‌گردد به شخصی به نام «سنت نيکلاس» در سده چهار كه آدم خيری بوده و شبانه و به‌صورت پنهانی در خانه فقرا سکه طلا مي‌انداخته است تا شبها به‌ويژه شبهای عيد نیازمندیهای خود را فراهم کنند. نوئل به معنی خير و نيکی و بابا هم که منشاء و منبع معني مي‌دهد و در کل بابانوئل سنبل «نيکي مخفيانه در جهان» است. ارامنه تصميم بر اين دارند که سنت «کاقان بابا» را که نمايي از همان بابانوئل، اما با باوری ارمنی و پوششی متفاوت دارد، احيا کنند.

درمادرسيان در زمينه سنت سال نو در جامعه ارامنه نيز اظهار كرد: در گذشته خانواده‌هاي بيشتري در کنار هم بودند و جشن سال نو باشکوهتر بود، امروزه به دليل مشکلات عمومي فرصتها محدودتر شده، اما رسم بر اين است که خانواده زمان تحويل سال کنار يکديگر در کنار درخت تزيين شده خود بنشينند و دعا کنند و پس از آن در مراسم کليسا شرکت مي‌کنند.

وي با بيان اين كه بچه‌ها در اين عيد سهم اصلي را دارند، ادامه داد: از اين جهت که باورهاي کودکانه آنها رنگ و بوي خاصي به عيد مي‌دهد، همان باور به هديه‌اي از سمت بابانوئل و تلاش بزرگترها براي واقعي‌تر جلوه دادن اين نماد حال و هواي خاصي در مدارس و خانه‌ها دارد.

درمادرسيان در مورد تهيه درخت کاج نيز گفت: سالها پیش هر کس خودش مسئول تهيه درخت بود، اما چند سالی است سازمان حفاظت از جنگل‌ها قطع درخت کاج را ويژه عيد مسيحيان محدود کرده و به ناچار مسيحيان ايرانی از درخت مصنوعی استفاده مي‌کنند و هديه‌های سال نو را زير درخت مي‌گذارند و جشن مي‌گيرند.